Thomas Alva Edison
Thomas Alva Edison (ur. 11 lutego 1847, zm. 18 października 1931) – jeden z najbardziej znanych i twórczych wynalazców na świecie, przedsiębiorca. Dorobek założonych i administrowanych przez niego laboratoriów to około 5000 patentów, z których 1093 wystawionych jest na jego nazwisko. Założyciel prestiżowego czasopisma naukowego Science (1880).
Samouk, od 1927 członek Narodowej Akademii Nauk w Waszyngtonie. Wśród wynalazków: udoskonalenie telefonu Bella przy użyciu cewki indukcyjnej i mikrofonu węglowego, fonograf (1877), udoskonalił żarówkę elektryczną (1879), w latach 1891–1900 pracował nad udoskonaleniem magnetycznej metody wzbogacania rud żelaza, w 1883 odkrył emisję termoelektronową, w 1904 zbudował akumulator zasadowy niklowo-żelazowy.
Zorganizował w Menlo Park pierwszy na świecie instytut badań naukowo-technicznych, w 1881–82 zbudował w Nowym Jorku pierwszą na świecie elektrownię publicznego użytku, był właścicielem wielu przedsiębiorstw w Ameryce Północnej i Europie. Wiele kontrowersji wzbudzały jego metody egzekwowania swoich praw patentowych. Kwestionowane jest również jego autorstwo części z przypisywanych mu wynalazków.
Do słynnych wynalazków Edisona należy zaliczyć:
•dalekopis, w którym zastąpił alfabet Morse'a literami łacińskimi,
•mikrofon węglowy, który poprawił jakość i wyrazistość przekazywanych dźwięków oraz telefon z osobnym mikrofonem i słuchawką,
•fonograf, pozwalający zapisać dźwięki na walcu pokrytym folią cynową; w udoskonalonej wersji fonograf ukazał się światu, jako szafa grająca, zaś Emil Berliner wprowadził dalsze udoskonalenie tworząc w ten sposób gramofon,
•żarówka - najbardziej znany wynalazek Edisona, również oprawka z okrągłym gwintem była jego pomysłem,
•kinetoskop - urządzenie do wyświetlania ruchomych obrazów.
Ignacy Łukasiewicz
Ignacy Łukasiewicz (ur. 8 lub 23 marca 1822 w Zadusznikach, zm. 7 stycznia 1882 w Chorkówce) – polski chemik i farmaceuta i przedsiębiorca ormiańskiego pochodzenia, wynalazca lampy naftowej, twórca przemysłu naftowego; rewolucjonista i działacz niepodległościowy. Pochodził ze zubożałej rodziny szlacheckiej herbu Łada.
W roku 1845 nawiązał kontakt z E. Dembowskim i został zaprzysiężony jako agent Centralizacji Towarzystwa Demokratycznego Polskiego na Rzeszów. Aresztowany 19 lutego 1846 roku, co uniemożliwiło wybuch powstania w tej części kraju. Z braku dowodów 27 grudnia 1847 roku zwolniony z więzienia z obowiązkiem zamieszkania we Lwowie, gdzie w roku 1848 podjął pracę w aptece P. Mikolascha.
Dwa lata później, dzięki wstawiennictwu właściciela, rozpoczął studia na Uniwersytecie Jagiellońskim, przy którym działało dwuletnie studium farmaceutyczne. W roku 1852 wyjechał do Wiednia, gdzie uzyskał tytuł magistra farmacji. Jego praca magisterska nosiła
tytuł: „Baryta et Anilinum”.
W roku 1852 w laboratorium przy aptece, na zlecenie jej właściciela, przeprowadził destylację ropy naftowej, w wyniku czego wydzielił naftę.
Rok później skonstruował pierwszą lampę naftową, której użył do oświetlenia wystawy w aptece w której pracował, a 31 lipca 1853 roku wprowadził takie oświetlenie w szpitalu powszechnym we Lwowie. W roku 1854 założył w Bóbrce koło Krosna pierwszą w Polsce i na świecie kopalnię ropy naftowej, dwa lata później w Ulaszowicach pod Jasłem pierwszą rafinerię - pierwszy szyb naftowy w Pensylwanii został zbudowany dopiero 5 lat po otwarciu kopalni Łukasiewicza.
Niestety brak funduszy uniemożliwił mu jednak rozpowszechnienie wynalazku poza Galicją.
W rezultacie w Stanach Zjednoczonych pojawiła się ropa naftowa wynaleziona równolegle z Łukasiewiczem przez kanadyjskiego geologa Abrahama Gesnera.
Stary i Nowy Świat mają więc "własnych” odkrywców ropy naftowej, ale niekwestionowanym konstruktorem lampy naftowej jest jednak Ignacy Łukasiewicz.
James Watt
James Watt – brytyjski (szkocki) inżynier i wynalazca, twórca kilku kluczowych ulepszeń konstrukcji maszyny parowej, dzięki którym maszyny te zapoczątkowały rewolucję przemysłową.
•1763 – pierwsze ulepszenia w silniku parowym Newcomena
•1769 – opatentowanie wydzielonej komory skraplania
•1775 – założenie wspólnie z Matthew Boultonem w Soho pod Birminghamem pierwszej na świecie wytwórni maszyn parowych, do 1800 zbudowano ok. 250 maszyn
•1776 - pokaz działania pompy w kopalni Bloomfield
•1781 – wynalezienie zespołu przekładni do zamiany ruchu postępowo-zwrotnego na obrotowy (umożliwiło to zastosowanie silnika parowego w pojazdach)
•1782 – zakończenie budowy parowego silnika dwustronnego działania – pierwszy przemysłowy silnik parowy
•1788 – skonstruowanie regulatora prędkości obrotowej (zwana regulatorem Watta) dla silnika parowego
W takim właśnie charakterze podejmuje pracę na uniwersytecie w Glasgow. Tam właśnie trafia do jego rąk maszyna Newcomena. Po starannym zbadaniu szybko wykrywa jej podstawowe wady i wprowadza cały szereg poprawek - można przyjąć rok 1769 za datę jej ulepszenia. Watt zastosował chłodnicę oraz wprowadził parę o ciśnieniu wyższym od atmosferycznego.
W roku 1774 założył z przedsiębiorcą M. Boultonem pierwszą w świecie wytwórnię maszyn parowych w Soho pod Birmingham. Dwa lata później powstała pierwsza z jego maszyn... której nikt nie chciał kupić mimo doskonałych osiągów. Dopiero pomysł, żeby wykupić w kopalniach stare maszyny, wstawiając w to miejsce za darmo nowe, żądając za to "tylko" jednej trzeciej wartości zaoszczędzonego paliwa, ruszył sprawę z miejsca. Szybko okazało się, że pomysł był strzałem w dziesiątkę. Pieniądze za zaoszczędzone paliwo zaczęły płynąć do spółki szerokim strumieniem.
W roku 1782 zbudował parowy silnik dwustronnego działania, o wydajności znacznie większej niż wcześniejsze modele.
W 1788 roku skonstruował regulator prędkości obrotowej (regulator Watta) zapewniający równomierną prędkość napędzania maszyn przez silnik parowy.
Bracia Wright
Bracia Orville Wright (19 sierpnia 1871 - 30 stycznia 1948) i Wilbur Wright (16 kwietnia 1867 - 30 maja 1912), amerykańscy pionierzy lotnictwa. Uważani są powszechnie za konstruktorów pierwszego udanego samolotu.
Sukces braci Wright wiązał się z:
•dogłębnym przeanalizowaniem aerodynamiki (zwł. powstawania siły nośnej),
•rozwiązaniem skutecznych metod sterowania,
•użyciem niezbyt ciężkiego i stabilnie pracującego silnika.
Amerykańscy bracia, synowie pastora: Orville (1871-1948); Wilbur (1867-1912).
Żaden z braci nie skończył nawet liceum, chociaż do niego uczęszczali nie przejmując się zbytnio szkolnymi rygorami. Wynalazki stworzyli dzięki młodzieńczej fascynacji lataniem, którą zaszczepił w nich ojciec oferując synom zabawkę - helikopter. Matka także przyczyniła się do rozwoju dziecięcej ciekawości sama budując dla nich zabawki i przyrządy domowe. Potem sami robili mechaniczne zabawki na sprzedaż, zarabiając w ten sposób pieniądze. Kiedy mieli po dwadzieścia kilka lat założyli firmę, która wypożyczała i sprzedawała rowery (w Dayton w stanie Ohio), a potem postanowili sami je konstruować. W końcu także zaczęli nawet wydawać gazetę.
Od lata 1900 roku zaczęli eksperymenty na szybowcach własnej konstrukcji zainspirowani sukcesami Lilienthala.
Sami zbudowali silnik spalinowy o mocy 12 koni mechanicznych, oraz skonstruowali efektywne śmigła o właściwym kształcie - tylne (pchające), obracające się w przeciwnych kierunkach.
Wspólnie stworzyli pierwszą udaną konstrukcję samolotu - Flyer (był to dwupłat o rozpiętości skrzydeł wynoszącej 12,3 metra i ciężarze nieco ponad 274 kilogramy), wyrzucanego z katapulty.
W grudniu 1903 roku, postanowili wypróbować w Kill Devil Hills w Karolinie Północnej gotowy samolot. Pewni sukcesu, zaprosili na świadków okolicznych mieszkańców. Po nieudanej próbie 14 grudnia, kiedy to pilotowany przez Wilbura "Flyer" po przebyciu w ciągu 3,5 sekundy 32 metrów skapotował na skutek przedwczesnej próby wyrównania lotu maszyny, do sukcesu doszło 17 grudnia, mimo silnego północnego wiatru, który odstraszył większość potencjalnych widzów (zjawiło się tylko pięciu).
Bracia startując na przemian, odbyli cztery udane loty. W pierwszym Orville przebywał w powietrzu około 12 sekund na wysokości około 3,5 metra, pokonując około 39 metrów, w ostatnim, najbardziej udanym, Wilbur latał przez 59 sekund, pokonując dystans 260 metrów. Po czwartym przelocie podmuch przewrócił maszynę i bezpowrotnie ją zniszczył.
Bracia konstruowali również szybowce, wodoloty oraz tunele aerodynamiczne.
Benjamin Franklin
Benjamin Franklin (ur. 17 stycznia 1706 w Bostonie – zm. 17 kwietnia 1790 w Filadelfii) – drukarz, uczony, filozof, wolnomularz i polityk amerykański. Był jednym z "ojców-założycieli" Stanów Zjednoczonych Ameryki (wiosną 1776 r. został powołany do pięcioosobowego komitetu), współautorem amerykańskiej Deklaracji niepodległości oraz konstytucji. W 1776 r. odbył podróż do Francji, przekonując Francuzów do finansowego wsparcia amerykańskiej rewolucji. Dążył do zniesienia niewolnictwa.
Kiedy miał osiem lat, rodzice oddali go do szkółki elementarnej, ale zabawił w niej niecały rok. W następnej szkole, gdzie miał uczyć się rachunków też nie zagrzał długo miejsca. W wieku 12 lat zaczął pracować w pracowni drukarskiej brata. Nieco później otworzył własną drukarnię w Filadelfii, gdzie wydając kalendarz "Poor Richard's Almanack" zawierający wiadomości z różnych dziedzin, szybko zdobył rozgłos. W 1748 roku porzucił jednak drukarstwo, by poświęcić się nauce. W roku 1752 złapał prąd z błyskawicy do butelki lejdejskiej, i dowiódł, że w piorunach jest elektryczność. Wynalazł piorunochron, który odtąd ochrania budynki w czasie burzy. Wymyślił i wykonał tzw. dzwoneczki Franklina, które odpowiednio wcześniej sygnalizowały nadejście burzy.
W 1773 roku udał się do Anglii, aby reprezentować interesy kolonii amerykańskich w sporach podatkowych. Do Ameryki wrócił w 1775 roku, tuż przed wybuchem wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych. Był jednym ze współtwórców Deklaracji Niepodległości, a jego podpis widnieje obok innych pod Konstytucją Stanów Zjednoczonych.
Inne jego wynalazki to bezdymny piec, fotel bujany i okulary dwuogniskowe (w roku 1785). Górna połowa szkieł służyła do widzenia dali, dolna - do czytania. Franklina męczyła konieczność noszenia kilku par okularów. Jego wszechstronność była zadziwiająca. Był organizatorem pierwszej w Filadelfii wypożyczalni książek, zorganizował również ochotniczą straż pożarną oraz Amerykańskie Towarzystwo Filozoficzne które istnieje do dziś. Oprócz prac związanych z prądem napisał również traktat o pieniądzu, książkę o grze w szachy. Zajmowały go problemy związane z przyczynami trzęsień ziemi, był zwolennikiem zniesienia niewolnictwa
W roku 1775, usiłując zrozumieć, dlaczego statki z Anglii do Ameryki płyną dwa tygodnie dłużej niż odwrotnie, odkrył i opisał prąd zatokowy (Golfsztrom).
Samuel Colt
Samuel Colt (ur. 19 lipca 1814 w Hartford w stanie Connecticut w USA, zm. 10 stycznia 1862 w Hartford) – amerykański konstruktor i producent broni strzeleckiej. Pochodził z rodziny kupieckiej.
Mając 16 lat skonstruował prototyp rewolweru kapiszonowego. Po licznych udoskonaleniach i poprawkach, Colt zgłosił rewolwer jako wynalazek. Uzyskując 18 grudnia 1835 roku amerykański i angielski patent, młody konstruktor założył firmę Patent Arms Manufacturing Company zajmującą się produkcją jego wynalazku.
Pierwszy wzór rewolweru nosił nazwę „Texas”, był to rewolwer z pięcio-komorowym bębenkiem i językiem spustowym chowanym w szkielecie. Największą popularnością, pomimo wysokiej ceny, rewolwery cieszyły się na Florydzie, gdzie toczyły się wówczas walki z Indianami.
Firma Colta miała swego czasu wiele wzlotów i upadków. Do kolejnych ulepszeń i produkcji rewolwerów z zastosowaniem mechanizmu spustowo-uderzeniowego sprężonego z mechanizmem obrotu i ryglowania bębenka, Colt założył zakłady Colt's Manufacturing Company. Produkcja tych rewolwerów zmniejszyła wydatki, co jednocześnie spowodowało obniżenie ich cen.
Powstały tu takie wersje, jak „Dragon”, „Walker”, „Mounted Rifles” oraz „Navy”. Samuel Colt zaistniał również jako twórca baterii podwodnej oraz uruchomienia pierwszego podwodnego telegrafu. Obecnie jego firma zajmuje się produkcją rewolwerów, pistoletów, karabinów, a także karabinów maszynowych.
Alexander Graham Bell
Alexander Graham Bell (ur. 3 marca 1847 w Edynburgu, zm. 2 sierpnia 1922 w Beinn Bhreagh, Nowa Szkocja w Kanadzie) – szkocki wynalazca telefonu i kilkudziesięciu innych wynalazków telekomunikacyjnych. Z zawodu był logopedą i nauczycielem muzyki.
Rodzina Bellów od dawna zajmowała się przedmiotami związanymi z mową i słuchem. Dziadek był znanym nauczycielem mowy i dykcji, natomiast ojciec Alexandra był fizjologiem mowy. Matka, a także żona Alexandra były niemal całkowicie głuche, co spowodowało, iż młody Bell wiedział czym jest samotność ludzi niesłyszących i sam poddał się pracy z głuchoniemymi.
Jego przygoda z telefonem rozpoczęła się, kiedy to Bell wraz z rodziną w 1870 roku wyjechał do Kanady, gdzie poddał się rehabilitacji po zapaleniu płuc. Tam dostał pracę profesora fizjologi dźwięku na Uniwersytecie w Bostonie.
Przez długi czas Bell pracował nad skonstruowaniem telegrafu, który przekazywałby kilka dźwięków na raz. Przy pomocy finansowej swojego teścia, Mabela, Bell postanowił skonstruować elektryczny wzmacniacz dźwięku dla niesłyszących, podczas tego projektu Alexander wynalazł głośnik i mikrofon.
Dalsze przeróbki oraz połączenie głośnika z mikrofonem zaowocowały w wynalezienie urządzenia przekazujące dźwięk na odległość- telefon. Wynalazek Bella wywołał ogromne zainteresowanie, a także przyniósł mu ogromne korzyści finansowe. Razem z teściem założył przedsiębiorstwo Bell Telephone Company (obecnie AT&T), gdzie rozpoczęli produkcję tego
nadzwyczajnego wynalazku.
Inną słabością Alexandra Bella było lotnictwo, razem z kilkoma innymi entuzjastami założył działalność i przyczynił się do rozwoju lotnictwa. Bell był również współzałożycielem czasopism „Science” oraz „National Geographic”.
George Stephenson
George Stephenson zapisał się na kartach historii jako pierwszy projektant lokomotywy parowej. Urodził się 9 czerwca 1781 roku w Wylam w Anglii. Młody Stephenson dorastał w czasach kiedy to jeszcze konie ciągnęły wozy po drewnianych torach. Mając 21 lat został zatrudniony do obsługi silnika parowego, co zapoczątkowało jego zainteresowanie maszynami parowymi.
Jego pierwszym projektem zrealizowanym w 1814 roku był parowóz, który służył do transportu węgla z kopalni. Kolejnym sukcesem Stephensona była praca nad budową kolei na odcinku Hetton-Sunderland, gdzie po raz pierwszy nie wykorzystano zwierząt pociągowych. Kiedy w 1621 roku zaczęto realizować projekt budowy kolei Stockton & Darlington, gdzie konie miały transportować wózki po szynach metalowych, Stephenson wyszedł z propozycją budowy nowego parowozu, co spotkało się ze zgodą dyrektora kolei.
2 września 1825 roku kolej została otwarta, a prowadzony przez Stephensona parowóz o nazwie Locomotion okazał się być genialnym wynalazkiem. W realizacji projektu pomagał inżynierowi jego jedyny syn, Robert Stephenson. George zauważył również, iż tory kolejowe powinny znajdować się w możliwie poziomym położeniu, gdyż każde nachylenie zmniejsza
pracę parowozu.
W 1829 roku ogłoszono konkurs parowozów pod nazwą Rainhill Trials. Podczas tego konkursu prawie 50 letni już Stephenson zaprezentował swój nowy wynalazek o nazwie „Rocket”. Maszyna okazała się ogromnym sukcesem, głośnym na całym świecie, a Stephenson stał się bardzo sławnym człowiekiem. George zmarł 12 sierpnia 1848 roku. Jego dzieło kontynuował jego syn, który brał udział przy wielu projektach swego ojca.
Stefan Władysław Bryła
Stefan Władysław Bryła (ur. 17 sierpnia 1886 w Krakowie, zm. 3 grudnia 1943 w Warszawie) – polski inżynier budowlany, pionier spawalnictwa, polityk lwowskiej chadecji i poseł na sejm II RP.Jeden z najwybitniejszych inżynierów Polski międzywojennej, znakomity konstruktor.
Urodził się w Krakowie, po ukończeniu w roku 1908 wydziału inżynierii Politechniki Lwowskiej pracował naukowo, a następnie przez Krakowską Akademię Umiejętności został wysłany za granicę dla dalszych studiów. Studiował w Niemczech, potem również w Francji, Anglii i w Stanach Zjednoczonych. Drogę powrotną odbył przez Hawaje, Japonię, Koreę, Chiny, Mandżurię i Syberię. Lata I wojny światowej spędził w Kijowie. W roku 1918 powrócił do kraju. Od 1921 roku na Politechnice Lwowskiej naukowych, był redaktorem naczelnym "Podręcznika Inżynierskiego".
W roku 1928 opracował dla Ministerstwa Robót Publicznych pierwsze na świecie przepisy dotyczące spawania konstrukcji stalowych, które stały się wzorem dla odpowiednich przepisów w innych krajach.
Obok pracy naukowej zajmował się praktyczną działalnością inżynierską, projektując i dokonując montażu wielu poważnych konstrukcji stalowych. Jego prace miały charakter
pionierski w skali światowej.
Do najbardziej znanych należy konstrukcja gmachu Towarzystwa "Prudential" w Warszawie ukończona w 1932 roku, oraz pierwszy w Europie most spawany na rzece Słudwi pod Łowiczem. Most ma 27 metrów rozpiętości i waży 59 ton. Dzięki zastosowaniu spawania zaoszczędzono znaczną ilość stali, ponieważ tych samych rozmiarów most nitowany ważyłby 70 ton, poza tym znacznie skrócono czas pracy przy jego budowie, co w konsekwencji przekonało innych do szerokiego zastosowania techniki spawania w budownictwie na całym świecie.
Charles Goodyear
Charles Goodyear (ur. 29grudnia 1800r New Haven, zm. 1 lipca 1860 w Nowym Jorku) – amerykański wynalazca i przedsiębiorca, twórca podstaw współczesnego przemysłu gumowego.
Goodyear był zafascynowany gumowym surowcem. Wrócił do Filadelfii. Tam — ponownie — wylądował w więzieniu. Za długi. I nie była to jego ostatnia wizyta w tym miejscu i z tego powodu. Poprosił żonę, by przyniosła mu za kratki garść surowej, nieobrobionej gumy i wałek do ciasta. W celi zajął się pierwszymi gumowymi eksperymentami.
Jeżeli guma jest naturalnie kleistą substancją, to dlaczego nie wysuszyć jej przez wymieszanie z proszkiem, by ten lepkość wchłonął? Może takim idealnym proszkiem byłby ten magnezowy, dostępny w aptekach… — zastanawiał się.
Pomysł był strzałem w dziesiątkę. Charles, jego żona i malutka córeczka wyprodukowali w kuchni kilkaset par obuwia, podzelowanego gumą z proszkiem magnezowym. Zanim jednak udało im się je sprzedać, przyszło lato. I buty zmieniły się w bezkształtną masę. A sąsiedzi narzekali na smród palonej gumy.
Goodyearowie przenieśli się do Nowego Jorku. Wielu znajomych napominało Charlesa, że guma nie jest surowcem z przyszłością. Ale uparł się jednak. Teraz do wyrobów dodawał już dwa składniki wysuszające: proszek magnezowy i wapno gaszone. Guma zaczęła być bardziej odporna — pierwszy sukces! Na nowojorskiej wystawie dostał medal.
Zimą 1839 r. Goodyear odkrył, że w reakcji z siarką i wysoką temperaturą guma przekształca się z kleistą, elastyczną substancję. Chciał tylko pozbyć się z dłoni kolejnego lepkiego efektu doświadczenia. Zaczął machać rękami i część z tego, co miał na palcach, wylądowała na piecu. I tak odkrył elastyczny materiał w stu procentach odporny na pogodę. Tymczasem rodzina nie miała nic do jedzenia, a nowo narodzone dziecko zmarło. Z tuzina potomków małżeństwa Goodyearów w niemowlęctwie umarło aż sześcioro.
Goodyear chciał z gumy robić wszystko: banknoty, zabawki, żagle, kamizelki, krawaty, kapelusze... To była pierwsza substancja, w której ktoś zobaczył coś podobnie uniwersalnego, jak współczesny nam plastik.
Telegraf – Anglia, 1816 rok
Angielski naukowiec Francis Ronalds jest uważany za wynalazcę pierwszego zdolnego do pracy systemu telekomunikacyjnego. W 1837 roku Samuel Morse rozwinął pomysły Anglika.
Morse stworzył nadający się do powszechnego użytku telegraf elektryczny. Krótko mówiąc – międzymiastowy, a nawet międzykontynentalny transfer informacji stał się rzeczywistością.
Fotografia – Francja, 1816 rok
W roku 1813 Joseph Nicephor Niepce rozpoczął eksperymenty nad utrwalaniem obrazków za pomocą zasobów chemicznych. W 1816 naukowiec skonstruował camera obscura i wykonał pierwsze zdjęcie.
Fotografia jest kluczowym wynalazkiem XIX wieku. Zmieniła sposób komunikacji międzyludzkiej, poznania przez nas nowego, sposób rozrywki i samorealizacji artystycznej.
Radio – Włochy, 1895 rok
Uważa się, że właśnie włoskiemu wynalazcy Guglielmo Marconi po 15 latach eksperymentów i udoskonalania konstrukcji nadajnika/odbiornika, jako pierwszemu udało się przekazać radiogram na odległość.
Penicylina – Wielka Brytania, 1928 rok
We wrześniu 1928 roku, szkocki bakteriolog Aleksander Fleming po raz pierwszy syntetyzował penicylinę z grzybów pleśniowych. Stało się w jego laboratorium, które mieściło się w piwnicy londyńskiego szpitala Św. Marii. To było przełomowe odkrycie w medycynie XX wieku –antybiotyk wynaleziony przez Fleminga, znacznie zwiększył długość życia przeciętnego mieszkańca Ziemi.